Bağırsak hareketlerinde artma sonucu günde 3’ten fazla yumuşak kıvamlı, sulu dışkılama olarak tanımlanan ishalin (diyare) çoğu kez kendiliğinden geçmekle birlikte şiddetle seyrettiği hallerde sebep olduğu vücudun susuz kalması ile bebek, çocuk ve yaşlılarla ölüme neden olabileceği bildirildi.
İshalin ölümcül olabileceği durumları anlatan Avrupa Hospital Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Perihan Aylin Dalkıran, “Özellikle çok yoğun ishali ve kusması olan hastalarda kaybedilen sıvı ve elektrolit denen tuz ve minerallerin yerine koyulamamasının yol açtığı durum bebek, çocuk ve çok yaşlılar ile kalp ve böbrek hastalığı olanlarda hayatı tehdit edebilir. Su kaybına bağlı olarak tansiyon düşmesi, çarpıntı, böbrek yetmezliği, şuur bozukluğu, asidoz denen kanda asitlerin tehlikeli şekilde yükselmesi ve en nihayetinde koma ve ölüm gelişebilir” dedi.
AKUT VE KRONİK İSHAL FARKI
Her ne kadar dışkılama sıklığı ve dışkı kıvamı kişiden kişiye değişkenlik gösterse de ishal dendiğinde çoğu kez hem sıklık hem de dışkının sıvı hacminin artmasının kastedildiğini belirten Dr. Dalkıran, ishalin sıklıkla akut ve kronik olmak üzere iki grupta incelendiğini kaydetti. Dalkıran, “Akut ishal denince, birkaç gün ile bir hafta arasında değişen sürelerde devam eden ishal tablosu akla gelirken; kronik ishal ise en az 3 haftadır devam eden tabloyu akla getirmelidir. İshalin akut veya kronik olduğunun belirlenmesi, genellikle nedenlerinin farklı olması, farklı tetkiklerle tanılarının koyulması ve farklı şekilde tedavi edilmeleri nedeniyle önemlidir” diye konuştu.
HER TÜRÜN AYRI BELİRTİSİ VAR
Uzm. Dr. Perihan Aylin Dalkıran, sekretuvar ishal denen salgı artışına bağlı diyarede barsak hareketlerinin hızlandığını ve çok sulu ishal olduğunu, ozmotik ishalde ise bu duruma neden olan gıdanın tüketimi kesildiğinde ishalin de durduğunu kaydetti. Dalkıran, motilite ile ilişkili ishalde kramp tarzında karın ağrısına rastlandığını, inflamatuvar (iltihaplı) ishalde ise karın ağrısına ateş ve dışkının mikroskopik incelemesinde kan ve iltihap hücrelerinin görülmesinin de eşlik edebileceğini vurguladı.
İLAÇLAR DA İSHAL YAPABİLİR
Akut ishallere en sık olarak viral, bakteriyel veya paraziter enfeksiyonların neden olduğunu açıklayan Uzm. Dr. Dalkıran, yeni başlayan ilaç tedavilerinde de benzer etkinin görülebileceğinin altını çizdi. İshal nedenleri arasındaki bir başka etken olan gıda zehirlenmesinin ise bakteri toksinleri yoluyla ortaya çıkan kısa süreli bir ishal olduğunu belirten Dalkıran, oda sıcaklığında beklemiş salata, et veya mayonezli gıdalar ile konserve gıda tüketimi sonrası zehirlenme tablosunun ortaya çıkabildiğini söyledi. Dr. Dalkıran, turist ishali olarak adlandırılan koli basili adlı mikrobun yol açtığı ve ani karın ağrısı, bulantı, kusma ile başlayan ishale özellikle sıcak iklim özelliğine sahip az gelişmiş ülkelere gidenlerde rastlandığını bildirdi.
HANGİ HALLERDE DOKTORA GİDİLMELİ
Dr. Dalkıran, “38,3 derece ve üzerinde ateş olması, orta derecede veya şiddetli karın ağrısı varlığı, şiddetli barsak enflamasyonunu düşündüren kanlı ishal varlığı, diyabet, kalp hastalığı ve AIDS gibi dehidratasyonun ciddi sonuçlara yol açacağı, altta yatan hastalığı olanlar, 48 saat geçmesine rağmen hiçbir düzelme belirtisi göstermeyen ishal varlığı, orta veya ciddi derecede dehidratasyon belirtileri olması (tansiyon düşüklüğü, idrar azalması, şuur bozukluğu gibi), ağızdan sıvı ve gıda alımını engelleyecek kadar yoğun kusma olması durumunda vakit geçirmeden enfeksiyon hastalıkları veya gastroenteroloji uzmanına başvurulmalıdır” dedi.
Dr. Dalkıran, ayrıca gebelik sırasında şiddetli ishal varlığı ile yeni doğan veya çok küçük bebeklerin ishal olması durumunda da hemen bir uzmana gidilmesi gerekliliğine dikkat çekti.
